Inwoners aan zet
Deelname aan samenleving door werk
De coronacrisis heeft voor veel mensen in Bladel duidelijk gemaakt hoe onzeker hun baan en inkomen kunnen zijn. Een goed inkomen en betekenisvol werk zijn belangrijk, maar werk is meer dan alleen een inkomen. Werk is de sleutel tot bestaanszekerheid, waardering, respect en tot deelname aan de samenleving en het inkomen is het eerste wat je nodig hebt om perspectief te hebben. Veel mensen lukt het uitstekend om zelf de weg op de arbeidsmarkt te vinden, maar als het zelf niet lukt, bieden we de helpende hand.
Als het hebben van een baan even niet lukt, zorgen we dat mensen op een andere manier volwaardig mee kunnen doen. In onze gemeente maken meer dan 300 mensen gebruik van één of meerdere maatregelen aan inkomensondersteuning. Iedereen heeft recht op werk op zijn of haar niveau: dit kan in een leer-werktraject, bij het Praktijkhuis, bij het sociaal ontwikkelbedrijf KempenPlus (bijvoorbeeld met het programma TalentPlus), of een participatiebaan: bijvoorbeeld bij de gemeente.
Deelname aan samenleving door inspraak
Hoe kunnen we de inwoners van onze gemeente zo goed mogelijk betrekken bij de keuzes die de gemeenteraad gaat maken? Wanneer worden de omwonenden van een planontwikkeling betrokken en hoe wordt duidelijk en tijdig gecommuniceerd welke richting het opgaat?
Hoe zorgen we dat een participatietraject altijd transparant ingezet wordt en dat het niet als een selectief inzetbaar instrument door het gemeentebestuur gebruikt en afgevinkt kan worden? PRO5 stelt deze vragen voortdurend in de gemeenteraad aan de orde.
Meer informeren, minder profileren
Burgerparticipatie is zeker niet altijd makkelijk. Het is een uitdaging om inwoners te betrekken als de plannen nog abstract zijn. Vaak spreken vergevorderde plannen meer tot de verbeelding en komen betrokkenen dan pas in actie.
Dat neemt niet weg dat het gemeentebestuur en ook de politieke partijen in de gemeenteraad een taak hebben om zorgvuldig om te gaan met het naar buiten brengen van informatie. Daarbij is het belangrijk om aan te geven welke status informatie heeft die wordt verspreid en op welke manier inwoners daar nog invloed op kunnen hebben.
Vaak lopen de sociale media voor de meute uit en dat kan makkelijk leiden tot geïrriteerde omwonenden (zoals bij bouwplan Lange Trekken). Politieke partijen moeten zorgvuldig zijn, in plaats van zich te willen profileren naar de achterban. De ‘delen knop’ op Facebook moet niet te snel ingedrukt worden, zeg maar. Wij staan daarvoor en daar mag u ons op aanspreken.
Van ‘reageren op een voldongen feit’, naar ‘vooraf richting geven’
Een goed en vernieuwend idee begint altijd klein. Het kan een toevallige ingeving zijn of een uit ervaring geboren inzicht. Die momenten kennen wij allemaal. Niet elke gedachtenkronkel hoeft het gemeentehuis in te rollen maar als mensen boven het maaiveld uit willen steken en de moeite nemen om dit te komen uitleggen in het gemeentehuis moeten wij de oren wel spitsen.
We hebben een gemeenteraad en college nodig dat niet haar eigen opvatting leidend maakt, maar hongerig is naar ideeën en suggesties van inwoners. De manier waarop het inwoner-initiatief voor Tiny Houses is afgeserveerd is een voorbeeld van hoe het niet moet.
Hoe gaan we dat doen?
Ideeën markt
PRO5 wil twee keer per jaar een gemeentelijke ideeënmarkt (zogenaamde ‘pitch markt’) organiseren waar inwoners hun idee kunnen delen met de gemeente. We stellen ons voor dat er enkele thema’s (bijv. bouw, natuur en milieu, jongeren) vastgesteld worden en dat iedereen zijn of haar zegje kan komen doen. Wij verwachten dat als inwoners meer betrokkenheid willen hebben, dat ze dat dan ook echt komen tonen.20
Hiermee laten we zien dat iedereen met een goed idee welkom is en dat we opvolging kunnen geven aan goede ideeën. Het is niet meer nodig om je ideeën of suggesties grootschalig te organiseren of een belangengroep op te richten voordat we er mee aan de slag kunnen.
Dorpsraden
De dorpsraden van Casteren, Hoogeloon en Netersel en het Georganiseerd Burgeroverleg Hapert (GBOH) zijn en blijven belangrijke adviesorganen van de gemeenteraad. Zij zijn de voelsprieten van ieder dorp. PRO5 wil dat de gemeente vaker uit zichzelf een beroep doet op de dorpsraden in het kader van inwonersbetrokkenheid. Zij hebben zicht op de netwerken, belangen en expertise in een dorp en kunnen daarom proactief adviseren in het algemeen belang.
Dorpsraden maken nu geen onderdeel uit van het gemeentelijke participatiebeleid, dit vinden wij een gemiste kans. Samen met de dorpsraden wordt er binnenkort geëvalueerd. Onze inzet is dat na de evaluatie in ieder geval wordt vastgelegd dat dorpsraden bij participatietrajecten altijd de kans krijgen om op proces en inhoud te adviseren. Een proces advies kan bijvoorbeeld de suggestie zijn om met een bepaalde groep inwoners, vereniging of belanghebbende in gesprek te gaan.
Burgerberaad
Een stap verder dan burgerparticipatie gaat het oprichten van een burgerberaad. “Meer dan een inspraakavond, beter dan een referendum: met deze democratische vernieuwing kan de burger zelf beleid maken”. Het burgerberaad is een willekeurig geselecteerde groep inwoners uit de gemeente die een voorstel naar de gemeenteraad kan brengen. Dit is dus geen vrijblijvend adviesorgaan voor de gemeenteraad. De mensen die hierin plaatsnemen gaan een intensief traject in om aan de wieg van een nieuw project te staan. Het overstijgt de partijpolitiek en het is daarom aan de raad om een opdracht aan het Burgerberaad met duidelijke kaders op te stellen.
PRO5 wil graag starten met een Burgerberaad-pilot in de gemeente Bladel en beseft ook dat dit initiatief even moet landen binnen de gemeentelijke organisatie. Wij zien kansen om op deze manier de roep van de burgers om meer betrokken te kunnen zijn, waar te maken. Het is geen eenvoudig proces maar welke verandering loopt nu over gladgestreken paden? Wij vertrouwen erop dat het creatieve oplossingen oplevert en het vertrouwen in de gemeentelijke overheid versterkt.
Samen optrekken
Het gemeentebestuur moet korte en heldere lijnen onderhouden met maatschappelijke organisaties. Als het gaat om bijvoorbeeld vrijetijdseconomie, Jeugdzorg en handhaving, dan kan en moet de gemeente het niet alleen doen. Daarom moet het college van B&W blijvend investeren in relaties maar altijd ook helderheid verschaffen hoever de invloed van maatschappelijke partijen reikt.
Een voorbeeld hoe het niet goed gaat is als een Ondernemersvereniging Bladel (OVB) een brandbrief naar het college van B&W moet sturen omdat ze de communicatie ver onder de maat vinden. Een verhaal heeft altijd twee kanten maar het zover laten komen dat één partij in staat is een brandbrief te sturen, vereist ook zelfreflectie bij het gemeentebestuur. Wees duidelijk maar koester wel je ingangen tot de samenleving in Bladel. Wij willen daarom één wethouder verantwoordelijk maken voor ‘inwonersparticipatie’ zodat deze verantwoordelijkheid ook altijd gevoeld wordt en vastligt.
Gemeenten samen
Als het gaat om gemeentelijke samenwerking zien we dat de ambtenaren goed samenwerken. Ook hebben de gemeenten vele gemeenschappelijke regelingen zoals de Samenwerking Kempengemeenten, KempenPlus, CJG+, GGD, enz., die al met al goed functioneren. Als het over samenwerking van de verschillende gemeenteraden gaat zien we al jaren dat er direct zand in de motor komt. Het is ook gewoon moeilijk om samen op te trekken als we uiteindelijk ieder een eigen besluit kunnen en willen nemen. Dit traject is de afgelopen jaren bij herhaling gefaald en toch wordt er, geforceerd, weer een strategische agenda Kempensamenwerking opgesteld. Deze agenda is wat ons betreft oude wijn in nieuwe zakken om het fusiegesprek maar niet te hoeven voeren.
Wederom, er ontstaat altijd weerstand en onzekerheid bij een verandering maar dat wil niet zeggen dat het niet volstrekt logisch is om de grote uitdagingen van de toekomst onder een vergrootglas te leggen in plaats van dat iedere individuele gemeente met een loepje in haar eigen postzegelverzameling blijft staren. Lokale politieke partijen hoeven niet bang te zijn hun smoel en invloed te verliezen want die kunnen ook gewoon samengaan met partijen van hetzelfde signatuur uit andere gemeenten.
Dit proces hebben we in het klein vanaf de oprichting van PRO5 (als samenvoeging van PvdA en GroenLinks) ook doorlopen en dat heeft binnen onze partij meer diversiteit opgeleverd. Dit wensen wij andere partijen ook toe. Bij een grotere gemeente worden dorpsraden ook belangrijker omdat de essentiële voelsprieten van de (kleine) kernen gehoord moeten blijven worden.
Onze keuzes:
- We zetten in op meer participatiebanen in de publieke sector. In ons gemeentehuis, in onze gemeenschapshuizen en op onze scholen.
- Goede voorbeelden van participatie zoals bijvoorbeeld traject ‘Groene Long’ voortzetten.
- Een Burgerberaad-pilot in Bladel te houden.
- Een ideeënmarkt van inwoners voor gemeente oprichten.
- Dorpsraden krijgen in het beleid standaard de kans om bij inwonersparticipatie te adviseren op proces en inhoud.
- Eén wethouder verantwoordelijk maken voor Burgerparticipatie.
- Toewerken naar fusie van Kempengemeenten en dorpsraden helpen bij de vernieuwde uitdagingen.
